Libido bestaat niet (zoals we denken): hoe zin in seks écht werkt

Geen zin, wel zin, meer zin dan je partner, of juist helemaal niet bezig met seks – libido ziet er bij iedereen anders uit. Maar wist je dat seksuologen het woord 'libido' eigenlijk helemaal niet meer gebruiken?

Dat komt doordat libido – zoals we het vaak kennen – eigenlijk niet bestaat. Zin in seks hangt af van allerlei factoren, maar is geen simpele ‘drift’ die altijd hetzelfde werkt. Diva, Roos en Ralph praten erover in de Spuiten en Slikken-podcast.

Het woord ‘libido’ komt van het Latijnse libido sexualis en betekent letterlijk ‘verlangen (naar seks)’ of ‘geslachtsdrift’. Vroeger gebruikten seksuologen het vooral om iemands seksuele behoefte te omschrijven. Maar tegenwoordig proberen experts de term steeds meer los te laten.

Dat komt door het klassieke idee van libido – ooit bedacht door Sigmund Freud – waarin je seksuele verlangen vaststaat en aangeboren is. Je zou volgens hem dus geboren worden met een hoge of lage seksdrive. Maar dat klopt niet. Zin in seks is geen vast gegeven: het verandert en schommelt, en kan periodes lang hoog zijn of juist heel laag. 'Zin in seks is dus geen drift of levensbehoefte’, vat Diva samen. ‘En ook niet een soort verlangen waar de één nou eenmaal meer van heeft en de ander minder.’

Er bestaan veel hardnekkige ideeën over libido die niet kloppen. Bijvoorbeeld dat mannen altijd meer zin hebben dan vrouwen, dat weinig zin in seks betekent dat er iets mis is met je lichaam, of dat je op een bepaalde leeftijd juist wél altijd zin zou moeten hebben.

Volgens seksuoloog Jolien Spoelstra ontstaat zin in seks uit drie dingen:

• De juiste prikkels. Dit kan van alles zijn: een aanraking, een blik, een geur, een scène in een serie of zelfs een gedachte.

• De juiste omstandigheden. Zin in seks ontstaat eerder als je je op je gemak voelt – niet alleen in de omgeving waar je je bevindt, maar ook mentaal. Ben je moe, gestrest of zit je hoofd vol? Dan is de kans klein dat je zin krijgt. Rust, ontspanning en een gevoel van veiligheid helpen juist wel.

• Een positieve verwachting van de uitkomst. Dit hangt vaak samen met je eerdere ervaringen met seks: waren die positief of juist niet? Als seks voor jou eerder bijvoorbeeld ongemakkelijk, pijnlijk of teleurstellend is geweest, is het logisch dat je er minder zin in hebt.

De meeste mensen zullen als eerste denken aan hormonen. Testosteron is het belangrijkste hormoon dat je seksuele verlangen aanwakkert, zowel bij mannen als bij vrouwen. Het speelt een grote rol in hoe vaak en hoe sterk je zin in seks ervaart.

Maar er zijn nog veel meer factoren die invloed hebben op je seksdrive, zoals je mentale gezondheid, stress, vermoeidheid, je relatie(s), eerdere ervaringen met seks of medicatiegebruik. Zin in seks is iets wat fluctueert en schommelt: zo kun je soms wekenlang geen zin hebben in seks, of maandenlang minder dan normaal. ‘Ik was voor een langere periode best wel depressief’, vertelt Diva over haar ervaring. ‘Dan staat je hoofd er gewoon niet naar. Seks is dan het laatste waar je aan denkt.’

Weinig zin in seks is op zichzelf geen probleem, tenzij jij dat zelf zo ervaart. Herken jij jezelf daarin? Roos, Diva en Ralph geven tips:

• Leg de lat lager en begin klein. ‘Je hoeft niet meteen van a tot z', zegt Roos. ‘Het kan soms voelen alsof je meteen alles moet doen, maar je kan ook gewoon beginnen met alleen een intieme massage. Misschien gaat het dan verder, of niet. Dat is ook niet erg.'

• Vergelijk jezelf niet met anderen. Ben jij eigenlijk best tevreden met je seksleven, maar ga je twijfelen als je hoort dat anderen het veel vaker doen? Laat dat idee los. Er is geen vast ‘normaal’ als het gaat om hoe vaak je seks zou moeten hebben. Zolang jij je er goed bij voelt (en je partner ook, als je die hebt), is het oké.

• Zorg voor voldoende ontspanning. Als je hoofd overloopt van werk, studie of stress, is er weinig ruimte voor zin in seks. Probeer dus bewust naar momenten te zoeken waarin je tot rust kunt komen.

• Slaap genoeg. Klinkt simpel, maar slaaptekort maakt je lijf en hoofd minder ontvankelijk voor seks. Rust doet dus wonderen!

• Sport regelmatig. Bewegen helpt niet alleen tegen stress, maar is ook goed voor je zelfbeeld en bloedsomloop. 'Als ik goed in mijn vel zit en denk: ik zie er goed uit, dan ben ik ook zelfverzekerder als ik seks heb', aldus Diva.

• Masturbeer. Diva: 'Dit zorgt ervoor dat je comfortabeler wordt met je seksualiteit en met wat jij fijn vindt. En op deze manier houd je de motor draaiende.'

• Ontdek wat jou prikkelt. Zin in seks ontstaat vaak als reactie op een fysieke of mentale prikkel. Als je weet wat werkt voor jou, kun je daar bewust op inspelen.

‘Het libido’ bestaat niet, zoveel is inmiddels duidelijk. Volgens seksuoloog Sandra Pertot zijn er zelfs tien verschillende libido-types. Benieuwd welk type jij (en je eventuele sekspartner) bent? Check het hier.